Mỗi dân tộc đều có những món đặc sản mang hương vị khác nhau. Đặc biệt là người dân tộc vùng núi Tây Bắc, họ luôn có những món ăn độc đáo. Trong đó phải kể đến món bánh ngải lạ miệng. Bánh ngải là một loại bánh đặc biệt của người dân tộc Tày. Khi đến thăm Bắc Kạn, bạn không thể nào bỏ qua món bánh này. Những chiếc bánh không chỉ mang hương vị đặc trưng của người dân vùng núi mà còn chứa đựng bao tình cảm của họ. Trước đây, bánh ngải chỉ được làm trong các dịp mừng lúa mới hay các ngày lễ, ngày tết của người Tày. Tuy nhiên hiện nay, bánh ngải được làm nhiều và bày bán một cách đại trà hơn.
Đôi nét về món bánh ngải thơm ngon
Bắc Kạn là một vùng đất sơn thủy hữu tình. Vẻ đẹp của núi rừng xanh thẳm cùng con người thân thiện khiến bạn đã đến một lần thì sẽ muốn quay lại nhiều lần nữa. Điều đặc biệt là Bắc Kạn còn có rất nhiều món ăn đặc sản độc đáo. Chính vì vậy, ẩm thực Bắc Kạn vô cùng phong phú và hấp dẫn chờ bạn đến khám phá. Một trong những món ăn vang danh nhất xứ Bắc Kạn chính là bánh ngải. Đây được xem là một loại bánh đặc biệt chỉ có người Tày mới có. Chiếc bánh nhỏ xinh nhưng hương thơm bay xa khắp xóm làng. Cùng với đó là vị ngọt tự nhiên khiến du khách vương vấn mãi không thôi.
Hình ảnh bánh ngải gắn liền với người dân tộc Tày. Bánh đại diện cho sự khéo léo của người phụ nữ. Thể hiện tính nhu mì, đảm đang và tháo vát của người chị, người mẹ trong gia đình. Ngoài ra, bánh còn có màu xanh rất tự nhiên đại diện cho núi rừng xanh thẳm ở vùng Tây Bắc. Bánh ngải được chia làm 2 loại, loại có nhân và loại không nhân. Nếu làm bánh có nhân thì việc chuẩn bị nhân bánh có tính quyết định. Loại bánh đặc sản này thường được dùng trong các ngày tết, lễ quan trọng của người Tày. Bánh không chỉ mang hương vị thơm ngon, dân dã mà còn có công dụng tốt cho sức khỏe. Chính vì vậy, du khách đến đây nhất định phải thử món bánh này một lần trong đời.
Cách làm bánh ngải của người Tày
Lá ngải phải được xử lý thật kĩ để không đắng
Bánh ngải còn được nhiều người quen gọi là bánh giầy ngải. Cách làm bánh ngải tuy không khó nhưng đòi hỏi người làm có sự khéo léo và cẩn thận. Nguyên liệu làm bánh là lá ngải cứu, gạo nếp, vừng và đường phèn. Đây là những thực phẩm hết sức gần gũi với đời sống hàng ngày. Muốn bánh thơm ngon phải chọn loại nếp hương tốt. Lá ngải phải tươi xanh và sạch tự nhiên. Lá ngải cứu được xử lý rất cẩn thận để giữ nguyên mùi thơm và màu xanh đậm. Nhưng phải khử sạch vị đắng. Như vậy bánh mới thơm và không bị đắng. Lá ngải sẽ được đun trong nước tro bếp từ 2 đến 3 giờ. Tro bếp phải là tro sạch từ nứa hoặc tre. Sau khi đun xong thì đổ lá ngải ra ngoài và rửa thật sạch. Sau đó bỏ gân lá, cuống lá rồi vắt kiệt nước thành từng nắm vừa lòng bàn tay.
Đồ xôi và làm nhân bánh
Gạo làm bánh được ngâm từ tối hôm trước rồi đem đồ chín thành xôi vừa độ dẻo. Trong quá trình đồ, khi lên hơi, người ta thường tưới thêm lần nước để khi giã bánh sẽ dẻo hơn. Trong quá trình chờ xôi chín sẽ chuẩn bị nhân bánh. Xôi vừa chín thì phải đem đi giã nát ngay lúc còn nóng cùng nắm lá ngải. Giã đến khi xôi trở thành bột dẻo mịn là có thể dùng để làm bánh.
Nhân bánh ngải đặc sản thường được làm từ đường phèn đun chảy trộn cùng vừng đen rang chín. Còn nếu dùng lạc thì sẽ băm nhỏ lạc rồi chưng cùng với đường, vừng để phần nhân thêm đậm đà và cuốn hút. Nhân bánh phải pha thật vừa vị, không quá ngọt cũng không quá nhạt. Nhân chính là bí quyết tạo nên hương vị khác biệt của chiếc bánh xứ Bắc Kạn.
Phải nặn bánh thật khéo để nhân không bị trào ra ngoài
Sau khi xôi được giã nhuyễn, các bà, các mẹ sẽ nhanh tay múc ra mâm để nặn bánh. Bánh được nặn thành hình tròn sau đó ấn dẹt ra, cho thìa nhân vào giữa, rồi gói vỏ bánh lại bọc kín lớp nhân bên trong thành hình như chiếc bánh dày là được. Cố gắng khéo léo để nhân không bị trào ra ngoài vỏ bánh. Mỗi chiếc bánh nóng hổi được đặt trên một khoanh lá chuối tròn nhỏ bằng chiếc bánh để chúng không dính vào nhau. Sau đó gói chung khoảng 10 cái bánh nhỏ vào một lớp lá chuối để giữ bánh được lâu hơn.
Bánh ngải còn được xem như là một vị thuốc
Bánh ngải là một loại bánh rất dễ ăn. Kể cả những người thích lá ngải hay không thích thì cũng có thể ăn được. Bánh ăn vào rất mát cho cơ thể và không gây ngấy. Vị hăng hăng của lá ngải dung hòa cùng mùi thơm, dẻo của nếp, kết hợp với nhân vừng đen ngọt thanh sẽ tạo nên một hương vị dân dã nhưng không dễ quên. Nhìn chiếc bánh màu xanh tươi bạn sẽ liên tưởng ngay đến những đồi nương xanh bát ngát của núi rừng Tây Bắc. Cái hoang dã của lá rừng cùng những hương vị tự nhiên đem lại cảm giác thanh mát, thư giãn.
Ngoài hương vị ngon ngọt đến say đắm thì bánh ngải còn có công dụng như một vị thuốc. Bánh có thể giúp điều hòa khí huyết, chống được những cơn đau đầu dai dẳng và điều trị cảm cúm. Sở dĩ loại bánh này có thể chữa bệnh là vì lá ngải được dùng như một loại thuốc đông y chữa được nhiều loại bệnh. Mặc dù rất thơm ngon và đặc biệt nhưng giá bánh ngải lại vô cùng hợp lý. Nếu bạn đến Bắc Kạn thưởng thức trực tiếp món bánh này lại càng rẻ hơn. Một người chỉ cần từ 20.000 – 40.000 đồng là đã được thưởng thức no nê. Đừng bỏ qua món bánh đặc trưng này của người Tày khi ghé lên Tây Bắc nhé!
